Naszej Odry ziemia odzyskana
Krajowy Urząd Środowiska Brandenburgii (LUA-Brandenburg) 6 marca podczas krótkiego rejsu statkiem zaprezentował dziennikarzom polder Staffelder, rozciągający się na lewym brzegu Odry Zachodniej, na północ od Mescherina. Polder powstał w czasie niemieckiej regulacji rzeki w latach 1906-1932. Była to szeroko zakrojona inwestycja, której efektem było 33 km przekopów, 177 km wałów przeciwpowodziowych i 129 budowli hydrotechnicznych. W wyniku tych prac koryto rzeki zmieniło w wielu miejscach swój bieg i powstały dwie równoległe nitki żeglugowe oraz ograniczony nimi szereg wysp, czyli dzisiejsze Międzyodrze. Od ponad 10 lat te niezwykle cenne nadrzeczne łęgi chronione są po stronie niemieckiej parkiem narodowych (jedynym w Niemczech chroniącym łęgi), a po polskiej parkiem krajobrazowym.
Dyrektor Niemieckiego Parku Narodowego Dolina Dolnej Odry Dirk Treichel opowiedział uczestnikom wycieczki historię polderu Staffelder. Wał przeciwpowodziowy wybudowano tu w 1921 r., teren został zmeliorowany, osuszono bagno i otrzymany tym sposobem obszar zamieniono na użytki zielone. Bez wody bagno i wypełniający je torf wysychają i rozpoczyna się proces murszenia gleby. Torf kurczy się i rozpada na drobne ziarenka. W ten sposób powstają gleby pobagienne (murszowe i murszowate). Są problematyczne dla rolnictwa, bo zalega na nich woda. Żywy torf wchłania wodę jak gąbka, zaś warstwa zmurszałego torfu jest nieprzepuszczalna.
Po utworzeniu niemieckiego parku narodowego polder nie był wykorzystywany rolniczo. Mimo przeprowadzonych kiedyś prac melioracyjnych było tu dość duże uwilgocenie ze względu na wybijające źródła i stosunkowo wysoki poziom wód gruntowych. Dlatego istniejący tu biotop rodzi duże nadzieje na naturalne odtworzenie się. Torf powstaje w specyficznych warunkach. Normalnie z obumarłych części roślin tworzy się humus, czyli ziemia - tak jak kompost w ogrodzie. Jeśli jednak obumarłe części roślin znajdują się pod wodą, czyli obumierają bez udziału mikroorganizmów rozwijających się przy dostępie powietrza, to z nich tworzy się torf. Ma on właściwości zatrzymywania i oczyszczania wody oraz jest naturalnym elementem ochrony przeciwpowodziowej. Tworzy się tylko tam, gdzie jest stałe uwilgocenie, czyli np. w rozlewiskach rzeki. Jeśli torf wysycha, powstaje przy tym dwutlenek węgla, którego gromadzenie się w atmosferze powoduje ocieplenie klimatu.
Jedna z trzech przerw w odrzańskim wale
|